سنگ فیروزه (Turquoise Stone) یکی از سنگ های تزئینی و قیمتی است که اغلب در جواهر سازی و سنگ درمانی کاربرد دارد. این سنگ با ارزش، معادن زیادی در ایران دارد و از همین رو دارای فراوانی زیادی نیز در بازار سنگ می باشد. در ادامه این مقاله قصد داریم به بررسی سنگ فیروزه و کاربرد های آن در صنایع مختلف بپردازیم.
سنگ فیروزه چیست
سنگ فیروزه نوعی فسفات آبدار آلومینیوم است که به صورت طبیعی در دستگاه کج وجهی متبلور می شود. این نوع سنگ در رنگ های آبی روشن تا سبز در طبیعت یافت می شود. علت رنگ این سنگ ها کانی های مسی موجو در آن است. ناخالصی های موجود در این سنگ باعث می شود، رگه های طلایی یا خاکستری در این سنگ به وجود بیاید.
فیروزه در طبیعت به دو شکل یافت می شود. ممکن است فیروزه در دل سنگ ها قرار داشته باشد. برای استخراج این نوع فیروزه می بایست آن را با استفاده از ابزارهای مختلف از سنگ جدا کرده و سپس آن را صیقل داده تا پرداخته و درخشان شود. شکل دیگر فیروزه در طبیعت، فیروزه خاکی است که در خاک یافت می شود و خود صیقل داده شده و شکل گرفته است. استخراج این فیروزه آسان تر است. فیروزه خاکی درخشان تر و صیقلی تر از فیروزه سنگی است.
ویژگی های سنگ فیروزه
این سنگ از ترکیب مس و آلومینیوم تشکیل شده است. در طبیعت مواد معدنی آبی رنگ کمیاب هستند و از همین رو وجود این مواد معدنی در ترکیبات سنگ های فیروزه آن را به یکی از ارزشمند ترین سنگ های زینتی تبدیل کرده است. برخی دیگر از ویژگی های گوهرشناسی فیروزه شامل موارد زیر می شوند:
- ساختار سه شیبی نادر و خوشه مانند
- رنگ آبی آسمانی، سبز-آبی و سبز سیبی در بهترین حالت خلوص
- سختی بالا و معادل 6 بر مقیاس Mohs
- چگالی کم
- بدون شکاف پذیری
- ظاهر مات و نیمه شفاف
- دارای شفافیت روغنی مات
- شب نمایی کم
- تغییر رنگ به زر-سبز یا آبی روشن در تاریکی یا نور کم
انواع سنگ فیروزه
سنگ فیروزه را با توجه به عوامل مختلف می توان به شکل های گوناگون دسته بندی کرد. اما گوهرشناسان اغلب سنگ فیروزه را بر سه مبنا طبقه بندی می کنند: رنگ، معدن استخراج و شکل ظاهری.
سنگ های فیروزه طیف رنگی گسترده ای بین آبی تا سبز را شامل می شوند. این سنگ ها در رنگ های آبی تیره، آبی آسمانی و سبز تیره بیشترین فراوانی را دارد. طبق طبقه بندی این سنگ ها بر اساس رنگ، سنگ های فیروزه به دسته های بی شماری تقسیم بندی می شوند که هر چه رنگ آن ها به سبز نزدیک تر باشد، قیمت و ارزش آن بیشتر است.
محل استخراج سنگ فیروزه نیز یکی دیگر از عواملی است که فیروزه را بر آن اساس طبقه بندی می کنند. بر اساس طبقه بندی جهانی فیروزه به دسته های فیروزه ایران، فیروزه تبت، فیروزه آمریکا و فیروزه مصر تقسیم بندی می شوند. البته کشور های متعدد دیگری نیز وجود دارند که معادن فیروزه دارند؛ اما فیروزه کشورهای مذکور از شهرت و کیفیت بیشتری برخوردار است. در ایران نیز دسته بندی سنگ فیروزه بر اساس معادن استخراج وجود دارد. فیروزه نیشابور، دامغان و کرمان از بهترین انواع فیروزه در ایران هستند.
سنگ های فیروزه را بر اساس شکل ظاهری نیز به انواع مختلفی تقسیم بندی می کنند. فیروزه ها اشکال متفاوتی در طبیعت دارند؛ ولی به طور کلی می توان آن ها را به دو نوع عجمی و شجری دسته بندی کرد. فیروزه های عجمی هیچگونه رگه یا شکستگی در سطح خود ندارند و رنگ ها کاملا یکدست و صاف است. از طرفی فیروزه های شجری دارای رگه هایی هستند که با توجه به نوع ناخالصی که سنگ دارد، می توانند طلایی، خاکستری یا تیره باشند.
مزایای سنگ فیروزه
سنگ فیروزه همچون بقیه سنگ های ساختمانی همچون سنگ گرانیت یکی از سنگ های پرکاربرد در جواهر سازی، سنگ درمانی و ساختمان سازی است. استفاده از انواع سنگ فیروزه می تواند مزایای زیادی داشته باشند. برخی از مهم ترین مزایای آن شامل موارد زیر می باشد:
- تنوع بالای طرح و رنگ
- قیمت مناسب برای ساخت جواهر
- قابل استفاده برای ساخت اشیا دکوراتیو
- تنوع رنگی بالا
- ترکیبات متناسب با محیط زیست
- ظاهری چشم نواز
مضرات و معایب سنگ فیروزه
سنگ فیروزه از دیرباز همواره از محبوبیت زیادی بین عموم مردم برخوردار بوده است. این سنگ هم از لحاظ مادی و هم از لحاظ معنوی همواره از اهمیت زیادی برخوردار بوده است. در هیچ مظلب علمی یا مذهبی از مضرات و معایب این سنگ سخنی به میان نیامده و همواره از آن به عنوان سنگی ارزشمند و مفید یاد می شود. از همین رو نمی توان معایبی برای این سنگ برشمرد. با این حال می توان گفت یکی از نکات منفی در مورد این سنگ قیمت بالای این سنگ نسبت به دیگر سنگ های قیمتی است؛ مخصوصا اگر به عنوان نگین جواهری مورد استفاده قرار بگیرد.
کاربرد سنگ فیروزه در ساختمان
سنگ فیروزه قیمت بالایی دارد و از همین رو نمی توان به صورت گسترده از آن در صنعت ساختمان سازی به عنوان نوعی سنگ ساختمانی استفاده کرد. با این حال در برخی از ساختمان های مجلل از این سنگ به عنوان سنگ تزئینی در ساختار بنا استفاده می شود. برخی از کاربرد های فیروزه در ساختمان ها عبارتند از:
- ساخت تابلوهای سنگی تزئینی
- استفاده در تزئین آب نما
- ساخت نمای موزاییکی فیروزه ای
- استفاده در تزئین سقف و آسمان نمای برج ها
- استفاده در ستون ها و قاب های پنجره ها
- به کارگیری در تزئین نمای داخلی
- ساخت اشیا دکوراتیو مانند گلدان
قیمت سنگ فیروزه اصل
سنگ فیروزه یکی از سنگ های گرانبها و قیمتی است که با توجه عوامل مختلفی مانند وزن، رنگ، محل استخراج، ابعاد و ضخامت قیمت آن تغییر می کند. با این حال قیمت سنگ فیروزه خام اغلب از سنگ های فیروزه پرداخته شده ارزان تر هستند؛ چراکه هیچ ابزاری روی آن ها به کار گرفته نشده است.
عکس های سنگ فیروزه
سوالات متداول درباره سنگ فیروزه
- از کجا بفهمیم سنگ فیروزه زنده است؟
- این سنگ در انرژی درمانی نیز به کار می رود. زمانی که رنگ و جلای این سنگ از بین می رود اصطلاحا آن سنگ را مرده می نامند و باید آن را تقویت یا احیا کرد. تقویت این سنگ با استفاده از آب، شعله آتش و خاک قابل انجام است.
- شرایط نگهداری سنگ فیروزه چگونه است؟
- سنگ فیروزه مواد معدنی آبی رنگ زیادی دارد. مواد معدنی آبی رنگ ممکن است در اثر عوامل خارجی چون زیر نور خورشید قرار گرفتن برای مدت طولانی، در معرض گرما قرار گرفتن، در مجاورت مواد آرایشی یا در مجاورت تعریق بدن دچار تغییر رنگ شوند. از همین رو باید آن ها را از این عوامل دور نگه داشت و به صورت دوره ای، طبق اصول آن را تمیز کرد.
- چگونه سنگ فیروزه را تمیز کنیم؟
- برای تمیز کردن سنگ فیروزه می توان آن را با آب شستشو داده و بلافاصله با یک پاره نرم خشک کرد. برای تمیز کردن فیروزه به هیچ عنوان از مواد شوینده مانند صابون یا پاک کننده های شیمیایی استفاده نکنید.