استاندارد های سنگ ساختمانی با توجه به مدل سنگ ها بسیار متفاوت هستند. این استاندارد ها با توجه نوع سنگ، کاربرد، محل استفاده و نکات ایمنی ساخت بنا تعیین می شوند. پیروی از این استاندارد ها برای استفاده از سنگ در ساختمان از قوانین مهمی است که باید به آن توجه شود. از همین رو این مقاله را به بررسی انواع استاندارد سنگ ساختمانی اختصاص داده ایم.
استاندارد سنگ چیست
استاندارد سنگ به مجموعه قوانینی گفته می شود که به کنترل کمی و کیفی سنگ و ویژگی های آن می پردازد. استاندارد ابعاد، ضخامت و وزن و دیگر ویژگی های مناسب سنگ را برای به کار گیری در ساختمان های مختلف با توجه به موقیت بنا و کاربری آن تعیین می کنند. توجه به استاندارد های سنگ از اهمیت زیادی برخوردار است. چرا که با توجه به این استاندارد ها می توان یک سازه ی ایمن ساخت.
ویژگی های استاندارد سنگ ساختمانی
مواردی که در گواهی های استاندارد سنگ ساختمانی وجود دارد، شامل ویژگی های کمی سنگ اعم از ابعاد و ویژگی های کیفی سنگ از جمله ترکیبات آن را شامل می شود. به طور کلی برخی از مهم ترین ویژگی هایی که استاندارد سنگ ساختمانی در خود جای می دهد شامل موارد زیر می شود:
- ضریب نرم شدن سنگ در آب
- ابعاد استاندارد سنگ اسلب
- درصد جذب آب
- جرم مخصوص
- مقاومت فشاری
- مدول گسیختگی
- مقاومت خمشی
- شاخص مقاومت سایشی
- کیفیت در برش و سنگ زنی
- مقاومت در برابر تبلور نمک
- مقاومت در برابر پیری
- مقاومت در برابر یخ زدگی
- مقاومت در برابر هوازدگی
- ضریب انبساط گرمایی خطی
- مقاومت خمشی
- مشخصات هندسی
- نحوه به کارگیری سنگ در بخش های مختلف ساختمان
- الزامات قابل توجه در به کار گرفتن سنگ در قسمت های مختلف شهری
- تعیین چگالی واقعی و ظاهری
- نحوه فرآوری سنگ
- تعیین ویژگی ها و الزامات قابل توجه در مصنوعات سنگی
- ضریب سرخوردگی
- مقاومت در برابر نیروی باد
- سرعت انتشار صوت در سنگ
- مقاومت برشی
- سختی
انواع استاندارد سنگ ساختمانی
استاندارد ها انواع مختلفی دارند. کشور های مختلف نیز استاندارد های مخصوص خود را دارند. این استاندارد ها مشخصات فنی سنگ های هر کشور را مورد بررسی قرار داده و در اختیار مصرف کنندگان قرار می دهد. همچنین استاندارد سنگ، نحوه و شرایط استفاده از این سنگ ها را با توجه به مشخصات آن ها ارائه می دهند تا استفاده درستی از این سنگ ها به عمل آید. در ادامه به برخی از استانداردهای ملی و جهانی نگاهی نزدیک تر خواهیم انداخت.
استاندارد ایرانی
سازمان ملی استاندارد ایران قوانین و قواعدی را برای ویژگی های سنگ های مختلف و نحوه استفاده از آن ها تعیین و تدوین کرده است. این سازمان همچنین بر اجرای این قواعد نظارت می کند. این سازمان، سازمانی دولتی است که زیرمجموعه نهاد ریاست جمهوری محسوب می شود. تعیین تمامی استاندارد ها در صنایع مختلف بر عهده این سازمان است. برخی از استاندارد هایی که این سازمان برای سنگ تعیین و تدوین کرده است را در ادامه خواهیم دید.
استاندارد 8229
این استاندارد مقاومت خمشی سنگ های مختلف ساختمانی را مورد بررسی قرار می دهد.
استاندارد 14959
این استاندارد مقاومت سنگ در برابر یخ زدگی را تعیین می کند و قواعد لازم برای جلوگیری از یخ زدگی سنگ حین ساختن ساختمان را مورد بررسی قرار می دهد.
استاندارد 17019
این استاندارد سنگ های مصنوعی را پوشش داده و به بررسی ویژگی های مختلف این سنگ ها می پردازد. همچنین الزامات و روش های آزمون کیفیت این سنگ ها برای استفاده در بخش های داخلی و خارجی یک ساختمان نیز در این استاندارد تعریف شده است.
استاندارد 16935
این استاندارد الزامات و قواعد مهم برای طراحی و نصب نما و پوشش ساختمان ها را تعیین می کند. با استفاده از این استاندارد نحوه نصب و الزاماتی که برای نمای ساختمان باید در نظر گرفته شده مورد بررسی قرار می گیرند.
استاندارد 13247
این استاندارد ویژگی های استاندارد سنگ تروارتن را مورد بررسی قرار می دهد. استاندارد 13247 ابعاد سنگ تراورتن، ضخامت و ویژگی های دیگر سنگ چون درصد جذب آب سنگ تراورتن را تعریف کرده و مواردی که در استفاده از سنگ تراورتن در ساختمان اهمیت دارند را ارائه می دهد.
استاندارد 5694
این استاندارد، ویژگی های سنگ گرانیت و الزاماتی که باید در استفاده از این سنگ به آن ها توجه شود را بررسی و تعیین می کند.
استاندارد 5695
ویژگی ها و دستورالعمل های استفاده از سنگ آهک در این استاندارد قابل دسترسی است.
استاندارد 5696
این استاندارد از دیگر استاندارد های مهم ملی در زمینه سنگ های ساختمانی است که با توجه به ویژگی های سنگ مرمریت، الزامات و موارد قابل توجه در استفاده از این سنگ را مورد بررسی قرار داده و معرفی می کند.
استاندارد جهانی
استاندارد های متفاوتی برای عرضه و توزیع سنگ در کشور های مختلف وجود دارد. این استاندارد یکی از گسترده ترین استاندارد های جهانی است که بر اساس الزامات و مقرراتی که این استانداردها تعیین کرده اند، هر محصول سنگی که برای هر نوع استفاده ای وارد کشور های عضو اتحادیه اروپا می شوند باید گواهی CE داشته باشند. این گواهی ویژگی های سنگ را مورد بررسی قرار داده و آن ها را با مفاد استاندارد های این گواهی تطبیق می دهد. مهم ترین استاندارد های این گواهی شامل موارد زیر هستند:
- استاندارد BS EN 12057 برای سنگ تایل
- استاندارد BS EN 12048 برای سنگ اسلب
- استاندارد BS EN 771-6 برای سنگ نما
- استاندارد BS EN 1469 برای انواع عملیات انجام شده روی سطح سنگ
- استاندارد BS EN 1341 برای اجرای سنگ فرش پیاده رو
- استاندارد BS EN 1342 برای سنگ فرش محیط های داخل ساختمان
- استاندارد BS EN 1343 برای سنگ جدول
این استاندارد ها موارد بالا را از لحاظ کیفیت و نحوه اجرا مورد بررسی قرار داده و بر آن ها نظارت می کند.
سوالات متداول
- استاندارد در سنگ تزئینی چگونه تعیین می شود؟
- سنگ های تزئینی اغلب در نمای ساختمان به کار می روند. از همین رو استاندارد های مورد استفاده در این سنگ ها اغلب در راستای تعیین ضخامت، وزن، مقاومت در برابر شرایط مختلف و درصد جذب آب صورت می گیرد. البته لازم به ذکر است که استاندارد ها با توجه به نوع سنگ تعیین شوند. از همین رو نوع سنگ تزئینی نیز در تعیین استاندارد های آن تاثیر بسزایی دارد.
- بر اساس استاندارد های سنگ ساختمانی، سنگ ها بر اساس جنس چگونه رده بندی می شوند؟
- استاندارد سنگ ها، یک رده بندی کلی بر اساس جنس برای سنگ ها تعیین کرده است که دارای سه رده است. طبق این رده بندی هر سنگ به یکی از این سه رده تعلق دارد. این رده ها شامل سنگ های رسوبی، سنگ های دگرگونی و سنگ های آذرین هستند.
- به جز سازمان استاندارد ملی ایران، چه سازمان های استاندارد دیگری بر ویژگی های کمی و کیفی سنگ ها نظارت دارند؟
- سازمان های استاندارد ملی روسیه (GOST)، ژاپن (JIS)، اتحادیه اروپا (EN) و بریتانیا از سازمان های استاندارد بین المللی معتبری هستند که به بررسی سنگ ها پرداخته و بر آن ها نظارت می کنند.
- معیار های استاندارد برای انتخاب یک سنگ طبیعی سالم چیست؟
- معیار هایی که بر اساس استاندارد های جهانی برای انتخاب یک سنگ سالم باید به آن ها توجه داشت شامل بافت سالم و بدون هیچگونه شیار، ترک، رگه های سست، پوسیدگی و خلل، جذب آب پایین، پاکیزگی سنگ، پایداری در برابر عوامل جوی، مقاوت و دوام سنگ می باشد.