سنگ رسوبی چیست، ویژگی ها، کاربرد و نحوه تشخیص آن

سنگ رسوبی یا Sedimentary rock به سنگ هایی گفته می شود که در اثر رسوب کردن مواد در اعماق رودخانه ها و دریاچه ها به وجود آمده است. این سنگ ها در صنایع مختلف کاربرد های فراوانی دارند. یکی از کاربرد های این سنگ ها در سنگ های ساختمانی می باشد. با توجه به اهمیت این سنگ تصمیم گرفته ایم که در ادامه این مطلب به بررسی بیشتر سنگ رسوبی بپردازیم.

سنگ رسوبی چیست

سنگ رسوبی نوعی سنگ است که در اثر رسوب تدریجی مواد و املاح معدنی در عمق آب به وجود می آید. این نوع سنگ فشار آب در سال های طولانی تحمل می کند و این موضوع باعث محکم شدن مواد و لایه های ته نشین شده روی یکدیگر می شود. شکل و ساختار این سنگ ها لایه لایه بوده و در انواع طرح و رنگ یافت می شود.

سنگ رسوبی چگونه تشکیل می شود

همانطور که پیش تر گفته شد سنگ های رسوبی در اثر ته نشین شدن مواد مختلف به صورت لایه ای در اعماق آب به وجود می آیند. دریا ها و دریاچه ها همواره دارای مواد محلول و مخلوط در خود هستند. این مواد شامل املاح، لاشه های گیاهان و بقایا یا اسکلت جانوران می باشد.

این مواد در دراز مدت روی یکدیگر ته نشین شده و رسوب می کنند. فشار آب و رسوب کردن لایه های جدید روی لایه های قدیمی، باعث فشرده شدن لایه ها روی یکدیگر و ایجاد سنگ رسوبی می شود. جنس لایه های مختلف سنگ های رسوبی و فشردگی آن ها به مدت زمان و محل تشکیل آن ها بستگی دارد.

بیشتر بخوانید: سنگ گرانیت

ویژگی سنگ های رسوبی

سنگ های رسوبی ویژگی های مختلفی دارند. برخی از بارزترین و مهم ترین ویژگی هایی که در اغلب سنگ های رسوبی وجود دارد، می توان موارد زیر را نام برد:

• لایه لایه بودن ظاهر
• مقاومت بالا
• چسبندگی مناسب
• قابلیت خرد شوندگی بالا
• شکل پذیری و صیقل پذیری بالا
• قابلیت تحمل وزن های زیاد
• تنوع رنگی بالا
• تنوع در طرح
• سطح زبر و با اصطکاک بالا
• سختی نسبتا بالا

بیشتر بخوانید: سنگ قرنیز

کاربرد سنگ رسوبی

سنگ های رسوبی کاربرد های زیادی دارند. یکی از اصلی ترین مصالح در ساخت ساختمان، سنگ های رسوبی هستند. سختی مناسب، قابلیت برش بالا، مقاومت بالا در برابر حرارت و شرایط جوی از جمله عواملی است که باعث استفاده از سنگ رسوبی در صنایع مختلف شده است. سنگ های رسوبی چون سنگ های تروارتن، سنگ آهک و سنگ مرمر از جمله سنگ هایی هستند که در ساختمان سازی کاربرد های فراوان دارند. برخی از این کاربرد ها شامل موارد زیر می شوند:

• ساخت نما
• ساخت دیوار
• کفپوش قسمت های داخلی و خارجی ساختمان
• طراحی نمای داخلی ساختمان
• ساخت راه پله
• ساخت ستون
• ساخت آب نما

مزایای سنگ رسوبی

از مهم ترین مزایایی که سنگ های رسوبی دارند، می توان به مقاومت بالا در برابر شرایط مختلف چون حرارت، رطوبت و شرایط آب و هوایی مختلف اشاره کرد. از دیگر مزایای آن می توان به شکل پذیری آسان این نوع سنگ ها اشاره کرد که باعث شده این سنگ ها برای کاربرد های مختلف مناسب باشند. قیمت نسبتا ارزان سنگ های رسوبی از دیگر مزایای این سنگ ها می باشد. سنگ های رسوبی برای ساخت کفپوش ها در فضای باز ویلا ها و منطق سردسیر، به فراوانی مورد استفاده قرار می گیرد. دلیل این امر آن است که این سنگ ها نسبت به سرما و یخبندان مقاومت بالایی دارند.

بیشتر بخوانید: سنگ اسلب

معایب سنگ رسوبی

سنگ های رسوبی معایب چندانی ندارند. با این حال می توان گفت استفاده از این سنگ ها محدودیت هایی دارد که همین موضوع می تواند به عنوان معایب سنگ رسوبی تلقی شود. به عنوان مثال برخی از سنگ های رسوبی جذب آب بالایی دارند و نمی توان از آن ها برای ساخت بخش هایی از ساختمان که به صورت مداوم در معرض رطوبت هستند، استفاده کرد. البته برای رفع این مشکل می توان سطح سنگ را با استفاده از رزین و مواد پوشاننده دیگر، فراوری کرد. از دیگر معایب این سنگ ها تخلخل بالای این سنگ ها است که باعث می شود ظاهری منفذ دار داشته باشند. اغلب افراد از ظاهر منفذ دار این سنگ ها رضایت چندانی ندارند.

انواع سنگ رسوبی

سنگ های رسوبی بر اساس ویژگی های مختلفی به انواع متفاوتی تقسیم می شوند. اما به طور کلی به چهار دسته سیلیسی، بیوشیمیایی، شیمیایی و آواری تقسیم بندی می شوند.

سنگ های رسوبی سیلیسی

این سنگ ها عمدتا از ته نشین شدن مواد سیلیسی به وجود می آیند. ماسه سنگ که نوعی سنگ رسوبی دانه ریز می باشد، جز این دسته است.

سنگ های رسوبی بیوشیمیایی

این سنگ ها که به عنوان سنگ های رسوبی آلی نیز شناخته می شوند؛ اغلب از بقایای بدن جانداران قدیمی ساخته می شوند. سنگ های آهکی از جمله این سنگ ها می باشند. سنگ تراورتن که یکی از پرکاربرد ترین سنگ ها در ساختمان سازی می باشد، از انواع سنگ آهکی می باشد. انواع سنگ رسوبی فسیل دار نیز در این دسته قرار دارند.

سنگ رسوبی شیمیایی

این نوع سنگ ها از ته نشین شدن املاح و عناصر شیمایی روی هم در دراز مدت تشکیل می شوند. انواع سنگ رسوبی تبخیری مانند سنگ نمک در این دسته جای دارند.

سنگ رسوبی آواری

از رسوب کردن مواد و خرده سنگ هایی که از تخریب سنگ های قاره ای وارد آب شده اند، سنگ های رسوبی آواری به وجود می آید. برخی از انواع کنگلومرا های دانه درشت را می توان در این گروه جای داد.

نمونه عکس های سنگ رسوبی

سوالات متداول سنگ رسوبی

• چگونه بفهمیم کدام سنگ رسوبی است؟
  • برای تشخیص سنگ رسوبی راه های مختلفی وجود دارد. یکی از این روش ها استفاده از آب می باشد. این سنگ ها در مجاورت آب بوی نم باران می دهند. از دیگر روش های تشخیص، مزه کردن سنگ می باشد. سنگ های رسوبی اغلب شور یا تلخ مزه اند. توجه به ظاهر نیز از راه های تشخیص سنگ رسوبی است. این سنگ ها ظاهری لایه لایه داشته و منافذ زیادی در آن ها یافت می شود.
• سنگ های رسوبی اغلب در کجا یافت می شوند؟
  • سنگ های رسوبی ممکن است در منطق مختلفی یافت شوند. با این حال منشا این سنگ ها اغلب مخروط افکنه ها، دشت های آبرفتی، دلتاها، رسوبات ساحلی و رسوبات دریایی می باشد.
• مهم ترین سنگ های رسوبی چه نام دارند؟
  • سنگ های رسوبی از تنوع بالایی برخوردار هستند. برخی از مهم ترین این سنگ ها می توان کنگلومرا، برش، ماسه سنگ، تراورتن، لای سنگ، شیل، ژیپس و مارل را نام برد.